Emmanuel 1924

Emmanuel 1924

Scheepstype: aak

Bouwwerf: G J van der Werff Hoogezand

Bouwjaar: 1924

Lengte: 2400 cm

Diepgang : 100 cm

Breedte : 510

Kruiphoogte : 345 cm

Officiële thuishaven : Sas van GENT

Motor : Kromhout

Bouwjaar van de motor : 1947

Vermogen van de motor : 60 PK

ENI-nummer : 02202507

   

Rond 1960, 1970 verdwenen in rap tempo de tjalken, aken en klippertjes uit de binnenvaart. Door het schip te verlengen en de den te verhogen, konden een beperkt aantal het nog wat langer volhouden. Maar kleine tonnage werd over water niet meer rendabel, met een vrachtwagen ging het sneller en kon je voor de deur van de afnemer lossen. De oudere schippers bleven vaak nog een aantal jaren aan boord wonen, maar de meeste schepen gingen regelrecht naar de sloop. Behoudsverenigingen, Stichtingen voor mobiel Erfgoed, het bestond allemaal nog niet echt.
In steden met een universiteit, kwam er nog wel eens een student aan boord van zo’n oud scheepje kamperen. Kamers waren- en zijn- schaars en duur. Voor weinig kocht je een schip, je was vrij en als je het een paar jaar volhield, had je de investering terugverdiend. Zo haalde Charles Tijsseling in de koude winter van 1979 zijn broer Michiel over om samen voor twaalf duizend gulden de steilsteven Emmanuel te kopen. Het schip lag er kaal bij in het Westerdok te Amsterdam, de betimmering in de roef was slecht en het ruim vol troep. Geen keuring op de helling, het leek allemaal nog wel goed zo op het eerste gezicht.
Het tegendeel bleek als snel tijdens de eerste hellingbeurt bij het nabij gelegen werfje de Walvis op het Bickerseiland,. De kimmen bleken al gedubbeld, maar het vlak niet. Op veel plaatsen was het slecht, minder dan drie streep. Er moesten nodig een paar platen bij de kont op. Inmiddels brachten de buren een kachel en hadden een goede Kromhout 4 LW van 60 pk te koop, een vriend had nog een WC over en een kennis wist nog wel een lier met anker en ketting .
In 1982 ging de steilsteven weer de helling op, nu bij King William aan de Hoogte Kadijk, en werd er flink aangepakt. Het vlak werd gedubbeld over een lengte van 5 meter, een gland en schroefas gemaakt en de motor geplaatst. Bij terugkomst op de ligplaats maakte een gesprongen klink duidelijk dat de rest van het vlak ook aandacht nodig had... . Het schip heeft een mooie zeeg en met twee nieuwe zwaarden, begon het al wat te lijken.
In 1986studeerde Charles Tijsseling als arts af en vetrok naar Engeland. Broer Michiel werkte inmiddels als natuurkundig ingenieur in Terneuzen, haalde het schip op en vond in Sas van Gent een ligplaats. Vrouw Mia vond wonen aan boord, geen optie: niet genoeg comfort, niet overal stahoogte en gebrekkig sanitair. Maar wel ’s zomers een tocht door Noord Frankrijk of dichterbij, naar het Veerse Meer. In 1990 wordt nog de roef vernieuwd en een andere koppelling ingebouwd, een Twin Disc MG-5050.
Michiel vertelt:”Ik kreeg ook meer interesse in de geschiedenis van het schip. Ik ging naar het kadaster in Groningen en ontdekte, dat de Emmanuel in 1924 bij G.J. van der Werff in Hoogezand gebouwd is en 30 juli werd overgedragen aan schipper Tjakko Keizer uit Scheemda. Verder ook een rij namen van vorige eigenaars. Ging op bezoek bij zoon van Jannes Boes (en die net zo heet), die is geboren in het achteronder. Collega schipper Klaas kwam net ook op de koffie. Had jaren op de steilsteven Niets Bestendig van 23 meter gevaren en kende de Emmanuel ook goed. Kreeg veel verhalen en leuke details te horen, oa dat de naam Emmauel voort kwam uit het feit dat deze order de werf van faillissement redde. Het schip heeft met een opduwer vaak turf uit 2e Exloermond naar Groningen en Friesland gebracht. Een verloofde van de dochter, Boes geheten, voer vanaf 1933. Tot 1962 stond Jannes Boes zelf aan het helmhout. Daarna woonde hij aan de wal in Nieuw Buinen. In 1967 ging het schip nog op de helling in Stadskanaal. In 1972 werd het kanaal door Nieuw Buinen gedempt en ging de Emmanuel naar Stadskanaal. Daar heeft het een paar jaar verwaarloosd voor de wal gelegen, waarbij veel van het interieur verloren is gegaan. In 1975 kocht éne Henriette Hunnink uit Amsterdam het schip, en die bracht het naar Amsterdam. Vier jaar erna verkocht zij het aan een hamdelaar, die alles van waarde, zoals de zeillier, de mastvoet, de ingang naar het vooronder er af haalde. ,.
“Maar we hadden nog geen foto’s uit die tijd in Groningen, een plaatje zegt zoveel meer. Totdat schipper Klaas onverwachts belde. Een kleindochter van Tjakko Keizer had er nog één! Rond 1930 ligt de Emmanuel aan de Eyso de Wendtstraat in Kollum, waarschijnlijk net gelost bij de plaatselijke brandstofhandelaar”.
Als Michiel Tijsseling hoort, dat in 2005 Groninger Welvaart wordt georganiseerd, groeit het plan om op basis van de bewuste foto, er zeilend heen te gaan. Scheepsarchitect Olivier van Meer wordt geconsulteerd voor een knap zeilplan en Bart Vermeer geeft aanwijzingen voor het beslag. In zeven maanden wordt de Emmanuel met hulp van een paar vrienden onder zeil gebracht.
“We lagen met het schip aan de Hoge der Aa. Dochter Giny, nu 65, ook in dit achteronder geboren, stapt aan boord,” vertelt Michiel verder,” Een vriend van haar broer, oud havenmeester van Groningen, herkent de steilsteven meteen en ook een achterkleinkind van schipper Tjakko Keizer stapt aan boord en blijkt ook nog een foto te bezitten. Het werd daar in Groningen een kleine reunie binnen de grote reunie van de Landelijke Vereniging tot Behoud van het Historisch Bedrijfsvaartuig. Tja, en dat moment, dat we bij windkracht 7 op het Hollands Diep tien knopen, liepen, vergeet ik nooit meer! Het enige, dat ik nu nog wil, is die foto aan de Eyso de Wendtstraat in Kollum over maken, de huizen en bomen staan er nu, 75 jaar later, nog net zo bij. Maar nu met onze gerestaureerde Emmanuel voor de wal!”

Gegevens Emmanuel
Werf van aanbouw : G.J. van der Werff te Hoogezand, 1924, 87 ton.
Lengte 24 meter, 4,70 breed, met zwaarden 5,02 meter
Diepgang op de hak 0,90 meter
Mast 17 meter, grootzeil 90 m2, fok 38 m2.
Motor Kromhout 4 LW, 60 pk, koppeling Twin Disc MG-5050

Op het naamboord op de foto staat Emanuel met één M en 83 ton vermeld. Dit klopt niet met de gegevens van het kadaster. Iedereen, die dat begrijpt of meer weet van de geschiedenis van dit schip, of waar de opduwer ligt, wordt verzocht kontakt op te nemen: michielwillem@zeelandnet.nl