Knapzak 1931

Knapzak 1931

Scheepstype: luxemotor

Bouwwerf: Boot, Alphen aan den Rijn

Bouwjaar: 1931

Lengte: 3646 cm

Dit schip beschikt over een spandoek waarmee het “verhaal van het schip” in de haven kan worden gepresenteerd.

   

Breedte : 539

Diepgang : 100 cm

Kruiphoogte : 430 cm

Officiële thuishaven : Doesburg

Motor : Deutz SA 4 M 428

Vermogen van de motor : 150 PK

Bouwjaar van de motor : 1945

ENI-nummer : 03030972

De Drie Gebroeders
In 1931 liep het vrachtschip De Drie Gebroeders van stapel bij Boot te Alphen. Dit type schip, een Luxe Motor, dankt haar naam aan de LUXE roef op het achterschip.
De Drie Gebroeders was geschikt voor het vervoeren van zand en grint; het kreeg op de werf een ‘Kreuk’ zelflosinstallatie . Nog steeds heeft dit schip, als een van de weinigen, deze installatie.

Klein!
In de (relatief) ruime roef (25 m2) woonde het schippersgezin. Er waren een keukentje, een toilet en twee kooien, daar sliepen het schippersechtpaar en de kleine kinderen. De grotere kinderen hadden hun eigen onderkomen in het vooronder. Al in 1939 werd het schip met 5 meter verlengd.

Goede bedoelingen
Met een rood kruis op het witte roefdak waagde De drie Gebroeders zich tijdens de oorlogsjaren op de Nederlandse wateren. Het kruis benadrukte de vredelievende bedoelingen van de schipper, die onder meer aardappelen uit Friesland naar de hongerige Amsterdammers bracht.

Onderduikadres
Helaas werd ook De drie gebroeders geconfisqueerd door de Duitse bezetter en gedwongen om goederen (radio's) van Amsterdamse Joden naar Duitsland te vervoeren. Verhuisbedrijf A. Puls bracht de goederen aan boord. 2)
In het oosten van het land zorgde een kapotte brug ervoor dat de lading werd overgeheveld op Duitse vrachtwagens. Het schippersechtpaar dook met het schip onder in een zijkanaal van het Twenthekanaal en wachtte daar op betere tijden.

De zachte G
De 36 meter lange Luxe Motor kwam door de jaren heen in Brabant en in Limburg terecht en zorgde daar voor het inkomen van schippersgezinnen, totdat het ruim van De Confiance in 1994 definitief te klein was om rendabel zand en grint te vervoeren.

Varend monument
Toen we het schip in 1994 kochten en het ms Knapzak doopten, stelden we een restauratieplan op. Knapzak moest er aan de buitenkant weer uit gaan zien als in de 30-er jaren. Na 16.000 mensuren waren de intimmering van het ruim en de restauratie een feit. Knapzak kreeg in 1998 de status van Varend Monument. Een schip moet varen en mede daarom richtten we het bedrijf 'Knapzak Vaart' op. Onder deze bedrijfsnaam vaart Knapzak met klanten en zo leren ook zij de geschiedenis van dit Nederlands cultuurhistorisch erfgoed kennen.

1) Vanaf 1915 experimenteerde schipper Arie Kreuk met het lossen van zand en grind met behulp van mast en giek. Rond 1916 bedacht hij een lossysteem dat van grote invloed zou zijn op de productiviteit. Het systeem maakte gebruik van de mast en giek van zeilschepen en een kiepbak met pal. Later werden ook grote motorschepen uitgerust met dit systeem.
Er voeren honderden binnenvaartschepen met een ‘Kreuk’ zelflosinstallatie. De laatste zelflossers waren actief tot in de jaren tachtig van de vorige eeuw.

2) Abraham Puls was eigenaar van een verhuisbedrijf, gevestigd in Amsterdam. Dit bedrijf kreeg in de oorlog een slechte naam doordat het meewerkte aan het leeghalen van de woningen van Joden en andere gedeporteerden.
Hij reed in opdracht van de Duitse bezetter met verhuiswagens (met de naam A. Puls; niet Abraham Puls) door Amsterdam om Joodse inboedels in te laden. Zijn naam gecombineerd met wat hij deed, leidde in het Nederlandse taalgebruik tot een nieuw werkwoord: pulsen. Dit werd in bezettingstijd gebruikt voor het leeghalen, in veel gevallen leegroven, van huizen van gedeporteerde of ondergedoken joden. Volgens Loe de Jong (Historicus) werden er zeker 29000 Joodse woningen gepulst. Het was de bedoeling dat de gepulste goederen per vrachtschip naar Duitsland en Oost-Europa zouden worden vervoerd, waar ze ten goede kwamen aan degenen die door geallieerde bombardementen hun bezittingen hadden verloren.
Een wagen van Abraham Puls heeft de spullen van Anne Frank, haar familie en de andere onderduikers in Het Achterhuis opgehaald nadat zij allen op 4 augustus 1944 opgepakt waren.
Bron: https://nl.wikipedia.org/wiki/Abraham_Puls